Matka Boża Szydłowska (Matka Boża z Lasu Sosnowego) to imię nadane Matce Boskiej na Litwie, związane z ikoną czczoną od XV wieku oraz z Matką Boską z Dzieciątkiem, która ukazała się w 1608 roku w ruinach zniszczonego kościoła.
Nabożeństwo do Matki Bożej Szydłowskiej pojawiło się praktycznie wraz z początkiem chrześcijaństwa na Litwie.
Kontekst
Litwa nawracała się późno: Władysław II Jagiełło, ochrzczony w 1386 r., usiłował szerzyć wiarę katolicką w swoim wciąż pogańskim księstwie.
Pierwszy kościół
Budowa kościoła w Szydłowie odbyła się dzięki hojności szlachcica Petrasa Gedgaudasa. W 1457 r. przeznaczył ziemię pod budowę sanktuarium Matki Bożej, które następnie na niej powstało. Kościół poświęcono pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Ikona została przewieziona z Rzymu do Szydłowa i ofiarowana Petrasowi Gedgaudasowi. Kościół, w którym znalazła się ikona, szybko stał się słynnym sanktuarium maryjnym.
W 1532 r. ludność w okolicach Szydłowa stała się w większości kalwinistami. Wkrótce skonfiskowano i zamknięto wiele kościołów katolickich. Również sanktuarium maryjne w Szydłowie zostało zamknięte. Około 1569 r. ostatni proboszcz ukrył cenne przedmioty w skrzyni, którą następnie zakopano w pobliżu kościoła.
Protestanci prowadzili wówczas obrazoburczą wojnę. Zajmowali kościoły, niszczyli obiekty sakralne, a nierzadko palili budynki. Kościół w Szydłowie został wtedy także spalony. Burzliwe czasy minęły, a prawo upoważniło katolików do odzyskania skonfiskowanych dóbr, jeśli mogli udowodnić, że są ich właścicielami.
Objawienie
Latem 1608 roku dzieci, które pasły owce w pobliżu Szydłowa, opowiadały, że widziały „piękną kobietę trzymającą niemowlę” w miejscu, gdzie dawniej stał kościół. Pani gorzko płakała. Wiadomość rozeszła się natychmiast. Dzieci wróciły następnego dnia w towarzystwie małego tłumu i kalwińskiego pastora. Wszyscy widzieli objawienie i Dziewicę we łzach.
Pastor zapytał wtedy Dziewicę o przyczynę jej smutku. Odpowiedziała, że to „ponieważ jej umiłowany Syn nie jest już czczony w tym miejscu tak, jak był”. Na tę wiadomość stary ślepiec, który pomagał proboszczowi ukryć skrzynię, wskazał dokładne miejsce, w którym została ona zakopana. Odkopana skrzynia dostarczyła dokumenty poświadczające własność kościoła.
Po odzyskaniu skrzyni stary ślepiec odzyskał wzrok. Był to pierwszy cud przypisywany Matce Boskiej Szydłowskiej. W 1622 r. majątek został przywrócony Kościołowi katolickiemu, „kilka lat później cały region wyrzekł się protestantyzmu” i powrócił do wiary katolickiej.
Na pierwotnym miejscu wybudowano niewielki drewniany kościółek pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, a odzyskany obraz umieszczono na ołtarzu głównym. Bardzo szybko kościółek stał się za mały dla licznie przybywających pielgrzymów. W 1641 r. wybudowano znacznie większy kościół.
Kult
Papież Pius VI uznał autentyczność objawienia w Szydłowie dekretem z 17 sierpnia 1775 r. Ten sam papież zezwolił następnie na koronację czczonego obrazu 8 września 1786 r. Nową bazylikę Narodzenia Najświętszej Maryi Panny konsekrowano w 1786 roku. Budynek jest jednym z najpiękniejszych przykładów architektury późnobarokowej na Litwie.
Przed II wojną światową ze wszystkich miast Litwy wychodziły procesje na pielgrzymkę do Szydłowa. Trzynasty dzień każdego miesiąca jest znany jako Dzień Maryi.
„Kaplicę objawień” zbudowano w stylu neoegipskim i gotyckim, na skale, na której stała Dziewica w czasie objawienia, znajdującej się pod ołtarzem kaplicy.
Patronat
Powrót do wiary wielu Litwinów, który nastąpił po objawieniu, czyni Matkę Boską Szydłowską patronką tych, którzy porzucili wiarę i tych, którzy się za nich modlą.
